Wakacje to czas odpoczynku i relaksu. Okres urlopów, wycieczek, weekendów nad wodą, wypraw rowerowych czy spotkań towarzyskich . Jednak są osoby, które mają problem z odczuwaniem pełnej radości z wolnego czasu. Jedną z głównych przyczyn, która wprawia je w poczucie dyskomfortu i stres jest gonitwa myśli. Wbudowany w procesie wychowania wewnętrzny krytyk zadręcza nas szepcząc np.: nie poradzę sobie po urlopie, po powrocie będę miała zaległości. Często jesteśmy uwarunkowani na działanie. Wtedy nicnierobienie jest trudne i powoduje napięcie. Okazuje się, że ludzie bardzo aktywni, swoją tożsamość określają przez to co robią zawodowo i nicnierobienie kojarzy im się z byciem mało wartościowym. W niektórych związkach partnerzy mają trudności w byciu razem w okresie wakacyjnym, w większej bliskości bez codziennych spraw i obowiązków. Obawiając się kłótni czy napięć organizują sobie tak czas, aby być w większym towarzystwie. Takie pary zabierają ze sobą na wakacje znajomych, kogoś z rodziny np.: mamę czy ciocię.
Okres letni nie jest gwarancją dobrego humoru i fajnej zabawy. W tym czasie także możemy się borykać z różnymi dylematami, problemami czy czuć się przygnębionym.
Wakacje to także okres zwiększonych kontaktów z alkoholem czy z innymi środkami psychoaktywnymi. Dlatego warto pamiętać, że my osoby dorosłe/ rodzice stanowimy wzór do naśladowania dla naszych dzieci. Mamy największy wpływ na kształtowanie postaw, przekonań i zachowań wśród młodzieży. Warto się zastanowić czy tworzymy sytuacje niebezpieczne czy w trudnych sytuacjach potrafimy reagować, aby ten wakacyjny czas był dla wszystkich bezpieczny.
Zwróć uwagę, gdy…..
- Jako rodzic, osoba dorosła/ starsza pijesz czasami alkohol
– Bardzo niebezpieczne jest spożywanie alkoholu przez dorosłych mających pod opieką dzieci. Wypicie piwa, wina do obiadu czy wieczornego grilla wydaje się niegroźne, lecz każda ilość spożytego alkoholu osłabia naszą zdolność reakcji i logicznego myślenia. Nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć w jakiej sytuacji się znajdziemy, a jeśli nasze dziecko będzie wymagało pomocy, to w stanie nietrzeźwości nie pomożemy mu w wystarczający sposób.
– Pamiętaj, żeby odpowiedzialnie spożywać alkohol.
Nie pij alkoholu w nieodpowiednich okolicznościach takich jak:
- w czasie ciąży ( nawet nieduże ilości alkoholu mogą uszkadzać nienarodzone dziecko i powodować ciężkie wady rozwojowe)
- w czasie zażywania leków
- przed lub w czasie prowadzenia pojazdów lub obsługi urządzeń mechanicznych
- w trakcie pracy zawodowej
- przed pływaniem w wodzie, pływając na sprzęcie wodnym ( kajak, żaglówka, rower wodny itp.)
– Nie wyśmiewaj się z osób niepijących i nie nakłaniaj innych do picia alkoholu. Nie bagatelizuj przypadków upijania się innych ludzi, a także nie opowiadaj zabawnych historyjek o pijących osobach.
– Nie chwal się przed dzieckiem, że masz lub miałeś/aś silną głowę, nie podziwiaj za to innych.
– Nigdy nie proś dziecka by kupowało tobie alkohol lub przygotowywało drinka.
– Na imprezie nie przekraczaj granic swoich możliwości. Nie musisz wypić z każdą osobą ( pij wodę lub inne napoje między kolejnymi drinkami). Przestań pić, gdy tylko zaczniesz czuć się nietrzeźwy. Warto pamiętać, aby przed imprezą zrobić wszystko, by po imprezie bezpiecznie wrócić do domu.
– Jeśli masz wrażenie, że ostatnio pijesz częściej alkohol, większe ilości lub masz z tego powodu problemy skorzystaj z rozmowy ze specjalistą.
- Chcesz by dziecko nie piło alkoholu
– Nie częstuj piwem, winem czy wódką dzieci i młodzieży w żadnych okolicznościach. Ustal z dzieckiem jasne zasady dotyczące spożywania alkoholu oraz określ konsekwencje za ich złamanie.
– Rozmawiaj z dzieckiem o zagrożeniach wynikających z używania alkoholu ( wypadki, utonięcia, konflikty z prawem, przypadkowe kontakty seksualne).
– Porozmawiaj z nastolatkiem, jak ma sobie radzić z presją rówieśników namawiających do picia alkoholu. Podsuń mu kilka sposobów na skuteczne odmawianie np.: nie muszę się podkręcać alkoholem.
– Staraj się sprawdzać z kim i w jakich okolicznościach przebywa twoje dziecko.
– Bądź dobrym przykładem. Nie pokazuj dziecku, że najlepsza zabawa dla ciebie musi być związana z piciem alkoholu.
- Gdy jesteś wychowawcą na obozie
– Jesteś odpowiedzialny za bezpieczeństwo i trzeźwość swoich podopiecznych. Dlatego pamiętaj, aby na początku wyjazdu ustalić jasny regulamin, w tym zakaz używania alkoholu i innych środków odurzających.
– Jeśli stwierdzisz picie alkoholu czy branie innych środków odurzających przez podopiecznych nie udawaj, że nic się nie stało – postępuj zgodnie z procedurami/regulaminem.
– Dawaj dobry przykład, sam/a nie pij ( dzieci/młodzież nie mogą cię widzieć nawet z butelką piwa bezalkoholowego). Nie dowcipkuj także na temat picia alkoholu czy brania innych środków psychoaktywnych.
– Porozmawiaj ze sprzedawcami w pobliskich sklepach/punktach sprzedaży i przypomnij im o zakazie sprzedaży nieletnim. Poproś o szczególną uwagę na młodzież przebywającą na obozie.
- Gdy sprzedajesz alkohol
– Pamiętaj, że polskie prawo zakazuje sprzedaży napojów alkoholowych osobom poniżej 18 roku życia i osobom nietrzeźwym, a sankcją za łamanie tego zakazu jest utrata zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych oraz kara grzywny.
– Młodzież pijąca alkohol jest narażona na konflikty z prawem, może dokonać lub paść ofiarą aktów przemocy i wypadków ( także ze skutkiem śmiertelnym)
– Sprzedając nieletnim alkohol jesteś współodpowiedzialny/a za skutki nietrzeźwości.
– Wśród ofiar pijanych przestępców możesz znaleźć się ty sam, twoje dzieci czy bliscy. Nie usypiaj swojego sumienia – jesteś jednocześnie sprzedawcą/właścicielem sklepu, obywatelem i rodzicem.
– W przypadku wątpliwości co do pełnoletności osoby kupującej alkohol sprzedawca uprawniony jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy. Najlepiej użyj jasnego komunikatu, który zatrzyma młodego człowieka, nie raniąc go: Nie mam pewności, czy ma Pan/i 18 lat, proszę o dokument ze zdjęciem.
– Przekaz sprzedawcy kierowany do młodych ludzi powinien być jednoznaczny: Nie sprzedam alkoholu. Zgodnie z prawem sprzedaję tylko osobom dorosłym.
Nie sprzedam, przestrzegam prawa, a ono zakazuje sprzedawać alkohol nieletnim.
- Jesteś świadkiem sprzedaży alkoholu nieletnim
Zainterweniuj gdy :
– jesteś świadkiem sprzedaży alkoholu nieletnim lub gdy wiek kupującego budzi twoje wątpliwości, a sprzedający nie poprosił o dokument potwierdzający pełnoletność
– zauważysz, że wychowawca zezwala nieletnim na kupno i spożywanie alkoholu
– widzisz nieletniego pijącego alkohol
Możesz podjąć osobistą interwencję:
– zwrócić uwagę sprzedawcy, że ma obowiązek poprosić o pokazanie dokumentu potwierdzającego wiek kupującego
– Nie bądź obojętnym świadkiem. Nie obawiaj się zwrócić uwagę na coś, co jest szkodliwe i niezgodne z prawem. Pamiętaj, że może ktoś inny w ten sposób ochroni twoje dziecko.
- Podejrzewasz, że kierowca może być pod wpływem alkoholu/innych środków psychoaktywnych
– Nie mów „ to nie moja sprawa” bo twoja reakcja może uratować czyjeś zdrowie lub życie.
– Staraj się jechać swoim tempem, zgodnie z obowiązującymi znakami, utrzymując odpowiedni dystans. Nie pozwól się sprowokować do wyścigu. Jeżeli kierowca gwałtownie hamuje, zjeżdża na przeciwległy pas ruchu, zjedź np.: na najbliższą stację benzynową, niech przejedzie. Powiadom policję. Przy zgłaszaniu podaj markę samochodu, jego kolor, numery rejestracyjne, trasę po której porusza się kierowca.
– Jeśli jesteś pasażerem nie zgadzaj się na jazdę z kierowcą będącym pod wpływem alkoholu czy innych środków – narażasz swoje życie i ponosisz współodpowiedzialność za tą decyzję. Spróbuj przekonać kierowcę, żeby nie prowadził samochodu. Gdy nie ma możliwości zabrania kierowcy kluczyków od auta poinformuj go, że zadzwonisz na policję.
- Podejrzewasz, że bliska osoba nadużywa alkoholu czy bierze inne środki psychoaktywne
– Zacznij od rozmowy wprost mówiąc co cię niepokoi. Nie rozmawiaj jeśli nastolatek czy osoba dorosła jest pod wpływem środka. Postaraj się nie mówić, gdy przeżywasz silne emocje, bo trudno nad nimi zapanować, łatwo o wybuch, a nie konkretną rozmowę. Nie oskarżaj, nie osadzaj i nie strasz. Stanowczo powiedz, co myślisz i na jakie zachowania się nie zgadzasz.
– Możesz zrobić dziecku czy osobie dorosłej test na wykrycie narkotyków z moczu lub śliny ( kupisz w aptece) , a także badanie alkomatem na komisariacie policji lub w naszym ośrodku.
– Poszukaj pomocy dla siebie nawet jeśli dziecko czy osoba dorosła mówi, że nie pójdzie do terapeuty bo nie widzi żadnych problemów ( tak często reagują osoby, które mają problem).
Ośrodek Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień ul. Toruńska 26
tel. 52/357 43 89, 52/ 525 65 99
- Zauważasz, że za dużo czasu spędzasz w internecie
– Sprawdź co ci zajmuje najwięcej czasu w internecie i od czego najtrudniej się oderwać (przeglądanie stron, granie, aukcje, fora internetowe…). Wprowadź jasne reguły dot. czasu ( ile jesteś w sieci), pory dnia (kiedy chcesz korzystać) i okoliczności ( w jakich sytuacjach będziesz korzystał). Obserwuj siebie – swoje myśli, uczucia związane z internetem, co cię niepokoi.
– Jeśli z różnych przyczyn nie jesteś w stanie tego zrobić warto zgłosić się do specjalisty, łatwiej będzie wspólnie się nad tym zastanowić.
facebook – Fundacja Dbam o Mój Zasięg
- Jako rodzic obserwujesz kontakty dziecka z Internetem/ graniem
– Rozmawiaj z dzieckiem, wymieniajcie się doświadczeniami i przemyśleniami dot. mediów elektronicznych. Ucz krytycznego podejścia do informacji przeczytanych w sieci. Uczulaj na niebezpieczeństwa związane z nawiązywaniem znajomości w sieci i ostrzegaj przed ludźmi, którzy mogą chcieć zrobić mu krzywdę. Wpajaj zasady bezpiecznego korzystania z mediów i uświadamiaj konsekwencje wynikające z uzależnienia. Ucz kontrolowania czasu spędzanego na graniu.
– Ograniczaj czas korzystania z gier stosownie do wieku dziecka, jeśli jest potrzeba zredukuj go lub czasowo wyeliminuj możliwość grania. Bądź konsekwentny. Interweniuj i szukaj pomocy u specjalisty gdy zauważysz sygnały problemowego korzystania z gier i mediów elektronicznych.
– Zadbaj o to, aby zapewnić dziecku atrakcyjne alternatywne formy spędzania wakacyjnego czasu.
tel. 800 100 100 – telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci ( czynny od poniedziałku do piątku w godz. 12.00 – 15.00)
- Masz obniżony nastrój, brak energii… ( ty lub ktoś z bliskich osób)
– Gdy często jesteś przygnębiony/a, masz mało energii, niechęć do aktywności, które wcześniej sprawiały ci radość, nie wierzysz w siebie nie ignoruj swoich problemów bo mogą się pogłębiać.
– Jeśli podejrzewasz, że masz depresję – pamiętaj, że to choroba, która jak każda inna wymaga leczenia.
– Podejrzewasz, że twoje dziecko ma depresję nie lekceważ niepokojących objawów, ale też nie wpadaj w panikę. Staraj się wyjaśnić sytuację – skontaktuj się ze specjalistą. Nie aktywizuj dziecka „na siłę”. Bądź „obecny” w życiu dziecka.
– Dostrzegając stany depresyjne u kogoś bliskiego spróbuj zachęcić tę osobę do skorzystania z pomocy. Nie mów „weź się w garść”, czy „zajmij się czymś”.
– Osoby starsze często przeżywają smutek, pustkę, samotność, lęki dot. przemijania czy śmierci. Słowa, które chciałyby usłyszeć to: Jesteś dla mnie ważny/a; Nie zostawię cię samego/samej; Nie wiem co się z tobą dzieje, ale chcę ci pomóc.
22 48 48 801 – Antydepresyjny Telefon Zaufania Fundacji Itaka ( czynny poniedziałek, czwartek godz. 17.00 – 19.00)
11 61 23 – Telefon Zaufania Dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym (czynny od poniedziałku do piątku godz. 14.00 – 22.00)
Źródło: Wakacyjna Polisa Trzeźwości, PARPA
Opracowała: Iwona Szelmicka