Przemoc wobec dzieci
Dzieci wychowujące się w rodzinach z problemem przemocy są jej ofiarami lub świadkami. Narażone są na takie same formy krzywdzenia jak dorośli: przemoc fizyczną, psychiczną, seksualną czy zaniedbanie. Krzywdzenie fizyczne i psychiczne jest często stosowane przez rodziców jako „narzędzie wychowawcze” i służy utrzymywaniu dyscypliny wśród dzieci.
Dzieci do prawidłowego rozwoju potrzebują stabilnego, przewidywalnego środowiska, które zaspokoi ich potrzeby. Potrzebują poczucia bezpieczeństwa, miłości, szacunku dla własnych granic psychologicznych, jasno określonych norm i zasad oraz bezwarunkowej akceptacji.
Jak rozpoznać, że dzieci doświadczają przemocy?
Nie ma listy symptomów, które jednoznacznie wskazują, że dzieci doświadczają przemocy. Mogą mieć problemy ze snem, odżywianiem, skarżyć się na bóle brzucha czy biegunki, których nie da się wytłumaczyć chorobą somatyczną. Naszą uwagę powinny zwrócić siniaki szczególnie w nietypowych miejscach ciała. Mogą mieć zaburzenia lękowe czy depresyjne. Zachowywać się agresywnie czy odwetowo, mieć problemy w szkole. Przeżywają gniew, lęk, samotność, poczucie opuszczenia i krzywdy. Poczucie krzywdy i niesprawiedliwości jest w nich tak duże, że aby sobie z nim poradzić, odcinają się od swoich emocji. Chociaż cierpią, wydają się obojętne wobec doświadczanej przemocy. Tylko w taki sposób są w stanie poradzić sobie z przeżywanym bólem fizycznym i psychicznym.
Widzisz, że dziecku staje się krzywda – reaguj!
Większość z nas nie wie, jak się zachować, gdy jest świadkiem przemocy wobec dziecka. Są sytuacje, gdy widzimy na ulicy, że rodzic szarpie dziecko czy słyszymy krzyki za ścianą w mieszkaniu sąsiadów. Z badań wynika, że:
– aż 41% dzieci w wieku 11-17 lat doświadcza przemocy ze strony najbliższych,
– 1/3 Polaków uważa, że nie należy się wtrącać,
– niemal połowa Polaków nie reaguje uznając nienaruszalność rodziny – „to ich prywatne sprawy”.
Dzieci nie są w stanie przeciwstawić się przemocy w domu. Przemoc jest dla nich bardzo trudnym przeżyciem, bo najczęściej doświadczają jej ze strony bliskich, czyli tych, których kochają. Nasza reakcja pomoże dziecku zrozumieć, że dane zachowania nie są społecznie akceptowalne, nie są „ok”.
Co możesz zrobić, jeśli jesteś przyjacielem rodziny/znajomym/sąsiadem, sąsiadką/osobą z rodziny: babcią, dziadkiem, ciocią, wujkiem… dziecka doznającego przemocy?
Możesz spróbować nawiązać kontakt, obniżyć poziom agresji.
Nawet jeśli nie wiesz, co powiedzieć, zatrzymaj się, nawiąż kontakt wzrokowy z agresorem. Tak, aby wiedział/a, że jego/jej zachowanie zostało zauważone. Możesz zadać pytanie: „Przepraszam, czy coś się stało?” Albo odnieść się do swoich doświadczeń : „Pamiętam, jak moje dziecko było w podobnym wieku. To był dla mnie trudny czas. Może mogę w czymś pomóc?”. To sposób zwrócenia uwagi na siebie, a odwrócenia jej od dziecka.
Możesz nazwać to, co widzisz bez oceniania, krytykowania czy atakowania.
„Widzę, że szarpie Pan/i dziecko”, „Słyszę, jak wyzywa Pan/i dziecko od …”, „Proszę nie bić dziecka”.
Poinformuj, że przemoc jest przestępstwem, za które grozi odpowiedzialność karna.
Możesz zaproponować konkretne rozwiązanie.
Możesz zaproponować skorzystanie z rozmowy z psychologiem, specjalistą ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Twoja reakcja może zmotywować osobę dorosłą – agresora do szukania pomocy. Taką formę pomocy oferują placówki na terenie naszego miasta:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej – Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ul. św. Ducha 90, tel.52 356 22 47; 52 356 22 48; 52 356 22 68; 52 356 22 69
Ośrodek Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień ul. Toruńska 26, tel.52 357 43 89; 52 525 65 99
Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy PCPR ul. Mątewska 17, tel.52 359 22 49
Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka ul. Armii Krajowej 9, tel.52 355 93 40
Komenda Powiatowa Policji ul. Toruńska 15, tel.52 566 52 10; 997
Jeśli nie chcesz lub boisz się konfrontować ze sprawcą przemocy możesz informację o formach pomocy wrzucić do skrzynki na listy.
Jeśli jesteś świadkiem przemocy wobec dziecka i nie wiesz, jak zareagować w danej sytuacji, możesz zadzwonić do Ogólnopolskiego Pogotowia Dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” tel. 800 12 00 02. Możesz zgłosić sytuację dziecka do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej lub do Sądu Rodzinnego występując z wnioskiem o wgląd w sytuację dziecka. Gdy widzisz/słyszysz, że dziecko jest w niebezpieczeństwie, należy wezwać policję tel. 997.
Nie ma jednej metody, wg której należy reagować na przemoc wobec dzieci. Każda sytuacja jest inna. Ale jedno jest pewne – to my, osoby dorosłe, musimy reagować, aby przemoc nie karmiła się biernością.
Film Zamiast klapsa skierowany jest do rodziców. Prezentuje, jak radzić sobie z trudnymi zachowaniami małych dzieci. Rodzice mogą dowiedzieć się, jak nie stracić panowania nad sobą, gdy dziecko zachowuje się niezgodnie z ich oczekiwaniami oraz jak komunikować się z maluchem, by zachęcić go do współpracy.
Kampania “Kartkówka” została przygotowana, aby szerzyć świadomość, jak może wyglądać codzienność dzieci doświadczających przemocy w rodzinie.
https://www.youtube.com/watch?v=fv-JGDoiIXE
Wychowuj bez klapsów! Spot kampanii Fundacji Dajemy Dzieciom: „Potrafię się zatrzymać”!
Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży (bezpłatny numer)
116 111
Opracowano w OPiRPU