Osoby niepełnosprawne często z uwagi na ograniczenia zdane są w codziennym funkcjonowaniu na pomoc innych osób. Społeczne postrzeganie osób z niepełnosprawnością oparte jest często na stereotypach, mitach, uprzedzeniach, będących wynikiem braku wiedzy na temat potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych. Takie postrzeganie niepełnosprawności skutkuje w odbiorze społecznym postawami niechęci i ignorowania problemów tych osób. Badania pokazują, że większość osób ( 79% ) , którym znane były jakieś akty przemocy poza ich rodziną, nie podjęła żadnej interwencji. Niereagujących na przemoc we własnej rodzinie jest również większość ( 69,5%). Najczęściej podejmowaną reakcją w grupie interweniujących była „ interwencja osobista”, rzadszą „powiadamianie innych”.
Osoby niepełnosprawne rzadko zgłaszają sytuacje przemocy, z uwagi na :
- ograniczenia np. w komunikowaniu się, poruszaniu
- lęk przed pogorszeniem sytuacji i eskalacją krzywdzenia
- pozostawaniem w zależności od oprawców
- wykluczenie społeczne
- nieznajomość swoich praw
- uznawanie je za mniej wiarygodne
- brak umiejętności i wiedzy w jaki sposób i gdzie zwrócić się o pomoc.
Najczęściej spotykane rodzaje przemocy wobec osób niepełnosprawnych to:
- przemoc fizyczna – bicie, szarpanie, popychanie
- przemoc psychiczna – poniżanie, groźby użycia przemocy, wywoływanie lęku
- zaniedbanie – izolowanie, odmawianie dostępu do żywności, opuszczenie, odrzucenie
- przemoc seksualna
- przemoc ekonomiczna – przywłaszczanie pieniędzy , odmawianie wsparcia materialnego
W polskim systemie prawnym nie ma szczególnych rozwiązań dotyczących wyłącznie osób niepełnosprawnych, jednakże przepisy wskazują, iż osoby zależne i nieporadne w związku ze stanem psychicznym podlegają szczególnej ochronie. Oznacza to, że przestępstwa te ścigane są z urzędu. ( art.207 KK, art.198 KK ).
Z badań wynika, że ok.50% badanych wykazuje postawę obojętności na akty przemocy wobec osób niepełnosprawnych. Większość uważa, że w takich sytuacjach „ lepiej się nie wtrącać”.
Nie bądź obojętnym świadkiem ! Reaguj !
Co możesz zrobić, gdy jesteś znajomym, sąsiadem/ sąsiadką, członkiem rodziny… osoby niepełnosprawnej doznającej przemocy?
Nawet jeśli symptomy przemocy mogą być niepewne, mało widoczne czy niejednoznaczne spróbuj porozmawiać z ofiarą. Nie bój się pytać, czego potrzebuje i jak możesz pomóc. Czasami jedno pytanie, gest, zainteresowanie może uruchomić lawinę pomocy.
Powiedz wprost osobie krzywdzonej, że to czego doświadcza to przemoc.
Możesz zaproponować skorzystanie z rozmowy z psychologiem, specjalistą ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, a także w razie potrzeby z radcą prawnym.
Jeśli to możliwe porozmawiaj również z opiekunem osoby niepełnosprawnej ,osobą krzywdzącą. Zaproponuj jej/jemu spotkanie z psychologiem, specjalistą ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, a także w razie potrzeby pomoc lekarza rodzinnego, opieki świadczonej przez MOPS . Twoja reakcja może zmotywować ofiarę i sprawcę przemocy do szukania pomocy. Taką formę pomocy oferują placówki na terenie naszego miasta:
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej – Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ul. św. Ducha 90, tel. 52 356 22 47; 52 356 22 48; 52 356 22 68; 52 356 22 69
Ośrodek Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień ul. Toruńska 26,
tel.52 357 43 89; 52 525 65 99
Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy PCPR ul. Mątewska 17, tel.52 359 22 49
Komenda Powiatowa Policji ul. Toruńska 15, tel.52 566 52 10; 997
Jeśli nie chcesz lub boisz się konfrontować ze sprawcą przemocy możesz informację o formach pomocy wrzucić do skrzynki na listy.
Jeśli jesteś świadkiem przemocy wobec osób niepełnosprawnych i nie wiesz, jak zareagować w danej sytuacji, możesz zadzwonić do Ogólnopolskiego Pogotowia Dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” tel. 800 12 00 02. Gdy widzisz/słyszysz, że osoba niepełnosprawna jest w niebezpieczeństwie, wezwij policję tel. 997.