Polacamy artykuł mgr Alicji Balińskiej – Absolwentki Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego,
Spotkanie z Krytykiem
„Dałeś z siebie za mało!”, „Nie postarałeś się!”, „Zawiodłeś!”, „To było głupie!”. Czy często słyszysz takie stwierdzenia? Zastanów się kto to do Ciebie mówi. A może Ty sam? Ta postać, która siedzi w twojej głowie i opowiada takie straszne rzeczy na Twój temat to właśnie Krytyk.
Kim jest Krytyk?
Krytyk to rodzaj podosobowści, która odgrywa swoją rolę w złożonych mechanizmach świadomości, pamięci i marzeniach sennych. Mamy różne typy podosobowości i wiąże się one z inną mową wewnętrzną, czyli tym, co sami do siebie mówimy. Więcej na ten temat znajdziesz tutaj. Krytyk jest głównym sprawcą niskiej samooceny, bo to on ocenia i umniejsza nasze zasługi. Ma on za zadanie rejestrowanie Twoich błędów, wad i nie krępuje się mówić o nich głośno. Wychwytuje każdy Twój błąd, żeby Ci powiedzieć, że jesteś nieudacznikiem. To taki typ, co nigdy nie widzi w Tobie nic dobrego a zawsze uwypukli twoje słabości i niedoskonałości. Krytyk mówi często „Spójrz na innych, oni są lepsi!”, porównuje Cię z innymi i w tych porównaniach zwykle wypadasz gorzej, żeby nie powiedzieć najgorzej. Krytyk nie dostrzega Twoich zalet i sukcesów, a raczej szuka dowodów na to, że jesteś gorszy, bezwartościowy czy słaby.
Skąd się wziął krytyczny głoś w Twojej głowie?
Przypominasz sobie? Czy widzisz lub słyszysz kogoś konkretnego w głosie Krytyka? Zapewne tak, bo Krytyk to uosobiony głos kogoś, kto zranił nas w przeszłości swoją krytyką. To mogło być także doświadczenie bycia cięgle ocenianym przez ważnych bliskich. Co się z Tobą dzieje kiedy krytyk zaczyna gadać? Prawdopodobnie doświadczasz całej gamy różnych, silnych emocji. Możesz czuć smutek, wstyd czy lęk w dużym natężeniu w sytuacji, kiedy tak naprawdę nikt nic złego, krytycznego na Twój temat nie powiedział. Co więcej, pochwały możesz słyszeć jako krytykę, której de facto nie było i w związki z tym przeżywać wiele sytuacji, tak jak to miało miejsce, kiedy byłeś bardzo mały i ktoś Cię skrytykował. Twoje poczucie własnej wartości często sięga dna przez niepodparte dowodami oceny Krytyka
Co można zrobić z Krytykiem, jak go wyłączyć?
Przede wszystkim należy zaobserwować kiedy Krytyk przemawia ludzkim głosem. Aby to zrobić należy obserwować swoje emocje i negatywną mowę wewnętrzną (krytyczne komentarze) w różnych sytuacjach: w pracy, podczas zajęć, w relacji z bliskimi i dalszymi osobami. Posłuchaj głosu, który komentuje twoje błędy i słabości, a na pewno rozpoznasz w nim Krytyka. Następnie zastanów się czy, aby na pewno Krytyk ma rację, jakie są dowody podważające słuszność jego stwierdzeń, czy, aby na pewno „zawsze popełniasz błędy”. Zaobserwuj sytuacje kiedy spada Twoja samoocena. Postaraj się stworzyć pozytywne kontrstwierdzenie do tego co mówi Krytyk. Pamiętaj, to co mówi krytyk najczęściej nie jest zgodne z rzeczywistością.
Dlatego Krytyku – Talk to the hand!
Literatura:
- Bourne, E. (2011). Lęk i fobia. Praktyczny podręcznik dla osób z zaburzeniami lękowymi. Kraków: WUJ
mgr Alicja Balińska – Absolwentka Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizacja- psychoterapia. Jest certyfikowanym psychoterapeutą poznawczo-behawioralnym (nr certyfikatu 498) oraz certyfikowanym terapeutą European Association for Behavioural and Cognitive Therapies (Europejski Certyfikat EABCT). Doświadczenie kliniczne zdobyła m.in. podczas dwuletniego stażu w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie na oddziale F10 Zapobiegania Nawrotom. Współprowadzi grupową terapię w podejściu poznawczo-behawioralnym w ośrodku Vertimed. Współpracuje z Poradnią Lazurowa terapia poznawczo-behawioralna: www.lazurowaterapia.pl oraz Zespołem Gabinetów Psychoterapeutycznych Poza Schematami www.poza-schematami.pl.
Współautorka bloga na temat psychoterapii: www.blog.lazurowaterapia.pl.
Za „Zdrowa głowa” K.B.